کد مطلب:50547 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:173

روش عبرت











«عبرت» از عبور به مفهوم نفوذ كردن و گذشتن از میان چیزی، گرفته شده است ، چنانكه گویند: «عبرت النهر عبورا» یعنی از رودخانه گذشتم و «عبر عبورا السبیل» یعنی از راه گذر كرد كه گویا راه را شكافت و قطع كرد.[1] .

راغب اصفهانی- لغت شناس بزرگ- یادآور شده است كه اصل «عبر» به معنای گذشتن از حالی به حالی است و كلمه ی عبور مختص گذشتن از آب بوده است خواه با شنا كردن یا با كشتی یا بر مركب سواری و یا به وسیله ی پل. از این واژه است عبارت «عبر النهر لجانبه» یعنی از كرانه و ساحل رودخانه گذر كرد یا به سوی آن رفت... و «اعتبار» و «عبرت» حالتی است كه انسان را از امور مشهود به امور نامشهود راه می برد و از شناخت چیزی كه دیده شده است، به شناخت چیزی كه در گذشته رخ داده و دیده نشده است واصل می نماید.[2] .

بنابراین «عبرت» گذشتن از محسوسات به معقولات، از مشهودات به نامشهودات، از ظواهر به بواطن، از بدیها به خوبیها، از زشتیها به زیباییهاست، یعنی كسی كه با دیدن اموری به نتایج عقلی در جهت خیر و اصلاح می رسد و از ظواهر حوادث به ورای آنها

[صفحه 371]

سیر می كند و درس می گیرد و با دیدن رویدادهای روزگار از بدی به خوبی و از زشتی به زیبایی گذر می كند به «عبرت» دست می یابد. چنین است كه امیرمومنان علی (ع) همگان را به عبرت گرفتن فراخوانده و فرموده است:

«فاتعظوا بالعبر و اعتبروا بالغیر و انتفعوا بالندر.»[3] .

پس، از آنچه مایه ی عبرت است پند گیرید و از گردش روزگار عبرت پذیرید و از بیم دهندگان سود برگیرید.


صفحه 371.








  1. معجم مقاییس اللغه، ج 4، صص 210 -207، لسان العرب، ج 9، صص 18 -17.
  2. المفردات، ص 320.
  3. نهج البلاغه، خطبه ی 157.